2020-08-25

Jak ująć w księgach darowizny na cele związane z przeciwdziałaniem COVID-19?

Pandemia koronawirusa wstrząsnęła ogólnoświatowym systemem gospodarczym. Budżety wielu instytucji (głównie szpitali) nie zostały przygotowane na taką sytuację, dlatego też ustanowione zostały specjalne przepisy pozwalające zewnętrznym podmiotom na przekazywanie darowizn. W jaki sposób ujmować je w księgach?

Darowizny na walkę z COVID-19 a podatek dochodowy

Pandemia koronawirusa zmusiła rządzących do zmodyfikowania wielu przepisów ustaw, które do tej pory nie były dostosowane do sytuacji, z jaką mamy do czynienia w 2020 roku. Z tego też powodu swoje nowelizacje otrzymały zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. W obydwu przypadkach w brzmieniu dokumentów znalazły się odpowiednie przepisy pozwalające podmiotom gospodarczym na odliczenie od podatków darowizn przekazywanych na:

  • podmioty wykonujące działalność leczniczą (zgodnie z art. 7 ustawy o COVID-19),

  • Agencję Rezerw Materiałowych (gdzie darowizna musi być przeznaczona na wykonywanie zadań ustawowych),

  • Centralną Bazę Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych (z przeznaczeniem na cele statutowe).

Zgodnie z brzmieniem nowych zapisów, dokonując darowizny w okresie 1 stycznia – 30 września 2020 roku istnieje możliwość odliczenia od podatku:

  • 200% wartości darowizny dla darowizn przekazanych do 30 kwietnia 2020 roku,

  • 150% wartości darowizny dla darowizn przekazanych w maju 2020,

  • 100% wartości darowizny dla darowizn przekazanych do końca września 2020 roku.

Aby móc odliczyć taką darowiznę, należy pamiętać, że musi ona zostać odpowiednio udokumentowana, np. dowodem wpłaty na rachunek obdarowanego podmiotu (w przypadku darowizny pieniężnej) lub dokumentem zawierającym dane darczyńcy oraz wartość darowizny (w przypadku darowizny rzeczowej). W przypadku przekazywania darowizny rzeczowej warto pamiętać o zasadach dotyczących opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

VAT w walce z koronawirusem

Ogólne zasady mówią, że nieodpłatne przekazanie towarów podlega opodatkowaniu wyłącznie w sytuacji, w której podmiotowi ofiarującemu darowiznę przysługuje prawo do odliczenia VAT w całości lub części z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia przekazywanych towarów lub ich części składowych. Z tego powodu nawet nieodpłatne przekazanie produktów wymuszałoby na darczyńcy opodatkowanie ich odpowiednią stawką. Aby móc najskuteczniej działać przeciw koronawirusowi, zmianom uległy również przepisy związane ze stawkami na niektóre produkty lecznicze. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 25 marca 2020 roku w §10 ustala produkty, które do dnia 31 sierpnia 2020 roku posiadają stawkę VAT w wysokości 0%. Są to:

  • wyroby medyczne oraz wyroby medyczne do diagnostyki in vitro w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych,

  • produkty lecznicze i substancje czynne (w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 roku Prawo farmaceutyczne),

  • środki dezynfekujące,

  • środki ochrony indywidualnej, tj. maski, osłony na twarz, gogle, okulary ochronne, kombinezony, ochraniacze na buty, czepki, rękawice,

  • aparatura laboratoryjna oraz szkła laboratoryjne.

Stawka VAT 0% przysługuje ww. produktom tylko w sytuacji, gdy przekazywane są one na rzecz wymienionych wcześniej podmiotów oraz domów dla matek z dziećmi, noclegowni, schronisk dla bezdomnych, ośrodków wsparcia, domów pomocy społecznej oraz rodzinnych domów pomocy. Aby maksymalnie chronić się przed nadużyciami, stawka VAT 0% ma zastosowanie tylko w sytuacji spisania umowy darowizny, z której treści jednoznacznie wynika, że darowizna ta przeznaczona ma być na cele związane ze zwalczaniem COVID-19.

Jak rozliczyć darowiznę na przeciwdziałanie COVID-19?

W zależności od typu darowizny, podmiot będący darczyńcą musi rozliczyć ją w odpowiedni sposób w księgach rachunkowych. W przypadku przekazania darowizny pieniężnej należy: - uwzględnić jej wartość po stronie Wn na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne", 1. uwzględnić jej wartość po stronie Ma na koncie 13-0 "Rachunek bieżący”. W przypadku darowizny rzeczowej należy sprawdzić, czy dany składnik majątku firmy jest objęty ewidencją bilansową. Jeśli jest, wtedy należy:

  • zaksięgować go po stronie Wn na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

  • zaksięgować go po stronie Ma na koncie 31 "Materiały", 33 "Towary" lub 60 "Produkty gotowe i półprodukty",

Jeśli składnik majątku nie jest objęty ewidencją bilansową, powinniśmy:

  • zaksięgować go po stronie Wn na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

  • zaksięgować go po stronie Ma na koncie 40 "Koszty według rodzajów", koncie zespołu 5, koncie 73-1 "Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)" lub 70-1 "Koszt sprzedanych produktów".

W przypadku, gdy darowizna rzeczowa podlega stawce VAT 0%, należy:

  • zaksięgować ją po stronie Wn na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne",

  • zaksięgować ją po stronie Ma na koncie 22-2 "Rozrachunki z urzędem skarbowym z tytułu VAT należnego".

Jak więc widzimy, w zależności od formy i czasu, w jakim przekazaliśmy darowiznę, należy w określony odgórnie sposób rozliczyć ją w księgach rachunkowych.