2020-03-12

Sezonowość w księgowości

W Polsce działa ponad 3 miliony działalności gospodarczych i naturalnie wśród nich nie brakuje firm działających sezonowo. Przeciwnie – sytuacja gospodarcza w naszym kraju sprzyja powstawaniu takich właśnie firm. Te sezonowe działalności stawiają jednak przed specjalistami w dziedzinie księgowości szczególne wyzwania.

Specyfika działalności sezonowej

W niektórych okresach, np. w sezonie wakacyjnym czy świątecznym, wzrasta zapotrzebowanie na niektóre dobra. W odpowiedzi na rosnący popyt powstają firmy, które chcą go zaspokoić i tak wzrasta podaż towarów i usług. Taka sytuacja wiąże się przede wszystkim z wzmożonym rejestrowaniem działalności gospodarczych, a pod koniec sezonu – ich zawieszaniem lub likwidowaniem. Przedsiębiorcy muszą też wybrać formę opodatkowania i tu mają do wyboru kilka wariantów. Po pierwsze mogą rozliczać się na zasadach ogólnych (stawka opodatkowania 18% i 32%), przy czym obowiązuje prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, dokonywania wpłat zaliczek na podatek dochodowy oraz złożenie zeznania rocznego do 30 kwietnia następnego roku podatkowego. Do wyboru jest też podatek liniowy ze stałą stawką opodatkowania 19% i zasadami analogicznymi do opodatkowania według skali podatkowej. Trzecia możliwość to ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, gdzie wysokość podatku naliczana jest od osiągniętych przychodów. Podatnik w tym wypadku jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji przychodów, wpłaty podatku dochodowego co miesiąc lub co kwartał oraz do złożenia zeznania rocznego do 31 stycznia po zakończeniu danego roku podatkowego. Ostatnia możliwość to rozliczanie się za pomocą karty podatkowej, a więc związana z odgórnie przyjętą stawką podatku zależną od rodzaju prowadzonej działalności i liczby mieszkańców miejscowości, w której dana działalność funkcjonuje. Podatek wpłaca się do 7 dnia miesiąca następującego po miesiącu podatkowym, składa się też deklarację roczną. Podatek liniowy lub skala podatkowa będą optymalne dla działalności generujących wysokie koszty, z kolei ryczałt lub karta podatkowa to mniej formalności i opcja dla tych, którzy mają niewielkie koszty prowadzenia działalności. Przedsiębiorcy prowadzący działalność sezonową muszą się też liczyć z ewentualną koniecznością zapłaty należnego podatku VAT, a nawet jeśli działalność nie przynosi dochodów deklarację podatkową i tak trzeba złożyć. Warto jednak zaznaczyć, że przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT, jeśli w poprzednim roku podatkowym wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła 150 tys. zł. Ponadto w zależności od specyfiki branży wielu przedsiębiorców ma większe lub mniejsze zapotrzebowania kadrowe, co wymusza zwiększone nakłady pracy specjalistów zajmujących się obsługą kadrowo-płacową. W przypadku działalności sezonowej przedsiębiorcy często zawierają umowy na czas określony, umowy zlecenia lub inne umowy cywilnoprawne. Przedsiębiorca, który zatrudnia pracowników w innej formie nie może zawiesić działalności. Warto przy tym pamiętać, że zawieszenie działalności może odbyć się na czas określony lub nieokreślony, ale nie może przekraczać 24 miesięcy. W tym czasie konieczne jest składanie deklaracji rocznych na zakończenie roku podatkowego, ale przedsiębiorca nie musi wpłacać zaliczek na podatek dochodowy, składać deklaracji VAT (chyba, że powstanie w tym czasie obowiązek podatkowy) oraz nie musi dokonywać wpłat składek na ubezpieczenia społeczne.

Amortyzacja środka trwałego używanego sezonowo

Istotnym elementem w działalnościach gospodarczych jest amortyzacja środków trwałych, przy czym podatnicy prowadzący działalność sezonową nie mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych przez cały rok. Naturalnie amortyzacja środka trwałego używanego sezonowo musi być dokonywania tylko w okresie jego wykorzystania. Jak w praktyce ustalić wysokość miesięcznych odpisów amortyzacyjnych? Po pierwsze można podzielić roczną kwotę odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie, a po drugie można roczną kwotę odpisów amortyzacyjnych podzielić przez 12 miesięcy. W zależności od wyboru metody obliczania wysokości miesięcznych odpisów amortyzacyjnych można uzyskać różną różne kwoty, jednak to od podatnika zależy, którą metodę wybierze. Podatnik tym samym decyduje czy chce zmniejszyć obciążenie podatkowe dzięki większym odpisom amortyzacyjnym skracając okres amortyzacji czy też woli wydłużyć okres amortyzacji środków trwałych. Zawsze jednak odpisów amortyzacyjnych dokonuje się wyłącznie w tych miesiącach, w których składnik majątku jest wykorzystywany, a więc tylko w sezonie.

Sezonowe wyprzedaże

Sezonowość w księgowości to jednak nie tylko obsługa firm prowadzących działalność w określonych miesiącach w roku. To także odzwierciedlenie w księgach rachunkowych wszelkich sezonowych wyprzedaży, rabatów handlowych i obniżek cen. Wiąże się to z jednej strony z rozliczaniem przychodów ze sprzedaży zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów, ale też z rozliczaniem dodatkowych kosztów związanych z organizowaniem wyprzedaży. Prawidłowe ujęcie zdarzeń powiązanych z każdą akcją sprzedażową może rodzić pewne wątpliwości, ponieważ prawo nie zawiera szczegółowych przepisów dotyczących ujmowania przychodów i kosztów związanych z wyprzedażami. Standardowo kwotę przychodu z transakcji ustala się w drodze umowy między sprzedającym a kupującym i kwota ta jest ustalana według wartości godziwej zapłaty, z uwzględnieniem rabatów i upustów. Tym samym przychodem będzie kwota netto po uwzględnieniu obniżek cen. Jednocześnie trzeba pamiętać, że zazwyczaj mimo obniżek sprzedawca wciąż realizuje zysk na sprzedaży. Koszty związane z akcjami sezonowymi powinny zostać ujęte w księgach rachunkowych jako koszty zaliczane do usług obcych bądź też do pozostałych kosztów rodzajowych. Takie koszty zazwyczaj traktuje się jako koszty jednorazowe i tym samym nie podlegają rozliczeniu w czasie.