Tendencja wzrostowa pokazuje, że w społeczeństwie rośnie wiedza na temat urlopów macierzyńskich i rodzicielskich, a także związanych z nimi korzyści. Również wśród ojców, którzy coraz częściej korzystają z przysługujących im możliwości pozostania w domu z dzieckiem, pozwalając partnerkom rozwijać się zawodowo.

Od tego roku Ministerstwo wprowadziło jednak kilka zasadniczych zmian, z którymi warto się zapoznać. Zwłaszcza gdy myślimy o powiększeniu rodziny.

Od 2016 roku obowiązujący do tej pory 6-tygodniowy urlop dodatkowy wszedł w skład urlopu rodzicielskiego, który trwa teraz 32 tygodnie (wcześniej 26 tygodni). W wypadku narodzin wieloraczków wydłuża się on do 34 tygodni, z kolei w takiej sytuacji urlop macierzyński w zależności od liczby dzieci trwać będzie nie standardowe 20, lecz 31-37 tygodni.

Wchodzące w tym roku w życie przepisy znoszą również konieczność wybrania płatnych urlopów w pierwszym roku życia dziecka, pozwalając zachować ich część na dalsze lata (np. na początek edukacji pociechy), lecz maksymalnie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko skończy 6 lat.

Zmienia się też liczba części, na jakie podzielić można urlop rodzicielski. Dotychczas można było wykorzystać go w trzech turach, z których każda nie mogła być krótsza niż 8 tygodni. Obecnie urlop da się podzielić na 4 etapy.

Od tego roku matce na wyłączność przysługuje co najmniej 14 pierwszych tygodni urlopu macierzyńskiego. Całą resztę może dzielić z ojcem lub innym członkiem rodziny np.: w przypadku śmierci matki lub konieczności jej hospitalizacji.

Korzystając z urlopu, rodzice będą mogli pracować na maksymalnie pół etatu z zastrzeżeniem, że wymiar czasu pracy wydłuża odpowiednio czas trwania samego urlopu, np. każde dwa tygodnie pracy na pół etatu w czasie urlopu wydłużają czas jego trwania o kolejny tydzień (gdyż pracując na pół etatu, rodzic może wykorzystać w czasie dwóch tygodni jedynie połowę przysługującego mu czasu).

Zmianom ulega również sam zasiłek macierzyński. Wcześniej wynosił on przez czas trwania urlopu macierzyńskiego i dodatkowego 100% podstawy wymiaru zasiłku, a w czasie urlopu rodzicielskiego – 60%. Obecnie, gdy matka od razu na początku urlopu złoży wniosek o wykorzystanie pełnego wymiaru przysługujących jej dni wolnych, przez cały czas trwania urlopu otrzymywać będzie zasiłek w wysokości 80% podstawy. Jako że urlop dodatkowy został włączony do urlopu rodzicielskiego, w sytuacji gdy matka nie zdecyduje się na wykorzystanie pełnego okresu, przez pierwsze 6 lub 8 tygodni trwania urlopu rodzicielskiego wysokość zasiłku wynosić będzie 100% podstawy, natomiast w pozostałe 26 tygodni zmniejszy się do 60%.

Ze względu na wprowadzone od 1 stycznia świadczenia w wysokości 1 tys. zł miesięcznie dla osób niemogących skorzystać z urlopów dla rodziców (np.: dla osób bezrobotnych lub w trakcie studiów) minimalna wysokość zasiłku macierzyńskiego wynosi równowartość wysokości świadczenia.

Zmiany dotknęły też tzw. urlop ojcowski – urlop możliwy do wykorzystania wyłącznie przez ojców. Przysługujące im 2 tygodnie będą oni mogli wykorzystać w ciągu pierwszych dwóch lat życia dziecka.

Na sam koniec jeszcze jedna nowość: od tego roku istnieje możliwość wykorzystania w wymiarze godzinowym 2 dni zwolnienia (16 godzin) w związku z wychowaniem dziecka w wieku do 14 lat. Umożliwia to szybkie reagowanie w sytuacjach, w których niezbędna jest obecność rodzica u lekarza, na szkolnym zebraniu czy w innej sytuacji związanej z koniecznością opuszczenia stanowiska pracy na kilka godzin. Takie rozwiązanie niweluje konieczność wykorzystywania dni urlopu wypoczynkowego lub urlopu na żądanie.