2023-05-08

Urlop dla poratowania zdrowia – na jakich zasadach można z niego skorzystać?

Urlop dla poratowania zdrowia jest szczególnym rodzajem płatnego urlopu, z którego mogą skorzystać niektórzy pracownicy oświaty. Komu i na jakich zasadach on przysługuje?

Urlop dla poratowania zdrowia

Czym jest urlop dla poratowania zdrowia?

Urlop dla poratowania zdrowia to forma przerwy od pracy udzielanej nauczycielom w celu leczenia chorób zagrażających wystąpieniem choroby zawodowej lub chorób, w których powstaniu istotną rolę odgrywają czynniki środowiska pracy lub sposób wykonywania pracy. Urlop ten może być też udzielony na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Żadna inna grupa zawodowa nie ma możliwości skorzystania z tego przywileju.

Urlop na poratowanie zdrowia może trwać maksymalnie rok, a w okresie całego zatrudnienia można skorzystać z takiego urlopu kilka razy, ale maksymalnie przez trzy lata, przy czym kolejny urlop może zostać udzielony nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia.

Urlop dla poratowania zdrowia a wynagrodzenie

Urlop na poratowanie zdrowia jest okresem, w którym pracownik otrzymuje przez cały czas wynagrodzenie. Poza comiesięcznym wynagrodzeniem podstawowym nauczyciel zachowuje prawo dodatku za wysługę lat, jak również innych świadczeń pracowniczych. Jeśli jednak urlop trwał przez cały rok, to nauczyciel traci prawo do otrzymania trzynastki.

Co ważne, urlop dla poratowania zdrowia jest zwykłym okresem zatrudnienia, co oznacza, że wlicza się do stażu pracy, jest traktowany jako okres składkowy dla celów emerytalnych, a także należy go uwzględnić przy przyznawaniu nagrody jubileuszowej i dodatku stażowego.

Depresja a urlop dla poratowania zdrowia

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, która szczegółowo odnosi się do przysługującego nauczycielom urlopu dla poratowania zdrowia, nie wymienia schorzeń, które uprawniają do skorzystania z niego. Przepisy stanowią jedynie, że powodem muszą być choroby i zaburzenia, do których powstania przyczyniła się praca w szkole. Najczęściej są to choroby aparatu mowy. Jednak w ostatnich latach coraz częściej pojawia się pytanie, czy można skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia z powodu depresji.

Depresja, podobnie jak inne zaburzenia psychiczne, mogą uprawniać do urlopu na poratowanie zdrowia. Oczywiście o potrzebie udzielenia nauczycielowi takiego urlopu decyduje orzeczenie od lekarza medycyny pracy, które jednocześnie precyzuje, jaki czas jest potrzebny na przeprowadzenie zalecanego leczenia.

Urlop dla poratowania zdrowia nauczyciela 2023 – jak uzyskać?

Urlop dla poratowania zdrowia przysługuje nauczycielom, którzy spełniają określone przez ww. ustawę warunki. Przede wszystkim nauczyciel musi być zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na czas nieokreślony.

Ponadto musi przepracować nieprzerwanie przynajmniej 7 lat w szkole, w wymiarze nie niższym niż 1/2 pełnego wymiaru zajęć. Do tego okresu wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy i urlopy inne niż wypoczynkowe, które trwają nie dłużej niż 6 miesięcy. Jeśli niezdolność do pracy trwała dłużej to wymagany siedmioletni okres pracy ulega przedłużeniu. Gdy nauczyciel zmieniał miejsce pracy, to okres uważa się za nieprzerwany, jeśli zatrudnienie zostało podjęte nie później niż po upływie 3 miesięcy od ustania poprzedniego stosunku pracy w szkole.

Nauczyciel musi też przedstawić wspomniane orzeczenie lekarza medycyny pracy o potrzebie udzielenia urlopu na poratowanie zdrowia lub skierowanie na leczenie bądź rehabilitację uzdrowiskową wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Lekarz medycyny pracy orzeka o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia na podstawie przeprowadzonego badania lekarskiego, zleconych badań i konsultacji specjalistycznych, jak również dokumentacji medycznej przedstawionej przez nauczyciela.

Procedura uzyskania urlopu dla poratowania zdrowia rozpoczyna się od złożenia pisemnego wniosku składanego do dyrektora szkoły, przy czym nauczyciel nie musi pisać uzasadnienia. Jeśli spełnia ww. warunki formalne, to dyrektor szkoły wydaje skierowanie na badania do lekarza medycyny pracy, których koszty ponosi pracodawca. Po uzyskaniu orzeczenia lekarza medycyny pracy należy przedłożyć je dyrektorowi szkoły. Jeśli nie ma on zastrzeżeń, udziela urlopu, gdy zaś ma obiekcje – może skierować odwołanie do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy lub do instytutu badawczego w dziedzinie medycyny pracy.

Odwołanie składa się za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie i który ma obowiązek w ciągu 7 dni przekazać pismo wraz z dokumentacją medyczną właściwemu podmiotowi. Na tej samej zasadzie odwołanie może złożyć nauczyciel mający zastrzeżenia do orzeczenia lekarza medycyny pracy. Jest ono rozpatrywane w ciągu 30 dni od daty jego otrzymania i obejmuje ponowne przeprowadzenie badań lekarskich. Uzyskane w drodze odwołania orzeczenie jest ostateczne.

Zakaz pracy w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia

Nauczyciel korzystający z urlopu dla poratowania zdrowia ma w okresie przebywania na urlopie definitywny zakaz nawiązywania stosunku pracy lub podejmowania innej działalności zarobkowej. Jeśli nauczyciel chcący skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia pracuje w dwóch miejscach jednocześnie i tylko w jednym miejscu otrzymał urlop dla poratowania zdrowia, to nie może kontynuować pracy w drugim miejscu. W takim wypadku konieczne jest skorzystanie z urlopu bezpłatnego w drugim miejscu pracy lub wypowiedzenie stosunku pracy.

Podjęcie pracy lub innej działalności zarobkowej w czasie trwania urlopu dla poratowania zdrowia jest bezpośrednią podstawą do odwołania nauczyciela z urlopu. Jeśli nauczyciel łamie zakaz pracy, to naraża się na zarzuty karne z tytułu oszustwa i wyłudzania nienależnego wynagrodzenia za czas urlopu zdrowotnego. Za takie postępowanie grozi kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat.