Rozliczanie płatności walutowych – po jakim kursie?

Świadcząc swoje usługi lub sprzedając towary poza granicami kraju, płatności możemy otrzymywać w różnych walutach. Jako, że ich kurs w stosunku do polskiej złotówki bywa zmienny, powinniśmy wiedzieć w jaki sposób rozliczać je w ramach firmowej działalności. Dokładne zasady wyceniania operacji w walutach obcych określone zostały w art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości z 29 września 1994 roku. Zgodnie z brzmieniem powyższego, rozliczanie płatności walutowych następować może w przy pomocy: • kursu waluty do zastosowania dla konkretnej operacji (np. sprzedaży walut, kupna walut lub zapłaty należności) zależnego od charakteru oraz okoliczności przeprowadzonej operacji, np. bieżący kurs waluty stosowany przez banki (ew. wynegocjowany i zapisany w umowie), • kursu średniego waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy przed dniem dokonania operacji finansowej.

Kursy walut a rozliczenie kosztów uzyskania przychodów

Ustawy o PIT i CIT (odpowiednio art. 24c ust. 4 i art. 15a ust. 4) jasno wskazują, że przy rozliczaniu płatności walutowych pod kątem odliczeń podatkowych bierze się pod uwagę kursy faktyczne zastosowane w czasie rozliczenia trans-akcji na rachunku bankowym. W przypadku, gdy do płatności dochodzi w walucie obcej, jednak nie zostaje ona wymieniona na równowartość w złotówkach (np. płatność pojawia się na naszym rachunku walutowym), do wyliczeń związanych z podatkiem dochodowym stosuje się średni kurs NBP obliczany na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień rozliczenia transakcji na rachunku bankowym. Kurs ten stosowany jest w rozliczeniach płatności walutowych również w sytuacji, w której nie jest możliwe uwzględnienie faktycznego kursu bankowego dla danej waluty w określonym dniu.

Zastosowanie zmiennych kursów walut sprawia, że w czasie księgowania przy-chodów pochodzących od zagranicznego kontrahenta możemy natknąć się na tzw. różnice kursowe, czyli różnice następujące między kursami walut w dniu wystawienia faktury i w dniu dokonania płatności.

Zasada w takiej sytuacji jest prosta: jeśli różnica kursowa wychodzi dodatnia (jesteśmy w stanie uzyskać większą kwotę w złotówkach niż w dniu wystawienia faktury), zwiększa się tym samym przychód firmy przy danej transakcji, jeśli jest ujemna (kurs działa na naszą niekorzyść i po wymianie walut otrzymujemy mniej pieniędzy, niż mielibyśmy otrzymać w dniu wystawienia faktury) – jej wartość dodajemy do kosztów uzyskania przychodów. Rozliczanie płatności walutowych a VAT

W sytuacji rozliczania VAT od płatności w obcych walutach przepisy wyglądają podobnie. W tym przypadku kwoty rozliczane są za pomocą kursu danej waluty ogłoszonego przez NBP na ostatni dzień roboczy przed dniem powstawania obowiązku podatkowego. W przypadku, gdy faktura wystawiana jest przed powstaniem takiego obowiązku, rozlicza się ją po kursie ogłoszonym przez NBP na ostatni dzień roboczy przed dniem wystawienia faktury. W sytuacji rozliczenia VAT, podatnik może jednak również wybrać trzeci sposób przeliczania kwot na złotówki, zgodny z kursem ogłaszanym przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający moment powstawania obowiązku podatkowego. W takiej sytuacji jednak należy pamiętać, że kurs każdej waluty przeliczany jest podwójnie – najpierw na euro, a dopiero potem na złotówki. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy płatność otrzymujemy właśnie w euro.

Płatności w walutach obcych – kiedy następują?

Art. 358 Kodeksu cywilnego mówi, że jeśli dana czynność względem kontrahenta została wykonana na terytorium Polski, płatność może zostać dokonana w walucie polskiej, z zastrzeżeniem sytuacji, w której rodzaj waluty do dokonania płatności został określony w umowie.

Oznacza to, że płatność za towary lub usługi, nawet jeśli została ustalona w walucie obcej, może być bez problemu zapłacona w złotówkach. Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której umowa (ew. ustawa, orzeczenie sądowe lub inne zastrzeżenie) jasno określa walutę w jakiej powinna zostać dokonana zapłata.

Dlatego też chcąc mieć pewność, że na naszym koncie znajdzie się konkretna kwota w walucie obcej, należy uwzględnić w umowie zawieranej z zagranicznym kontrahentem konieczność zapłaty właśnie w tej walucie. W każdym innym przypadku od niego zależy, w jaki sposób opłaci swoje zobowiązania.