Wywiad z dr Jackiem A. Zielińskim, doradcą podatkowym, Kancelaria Doradztwa Podatkowego i Usług Rachunkowych "V.I.B." Zielińscy Spółka Jawna

Wiesława Moczydłowska: Panie Doktorze czy zmiany przepisów, z którymi z początkiem 2018 roku muszą się zmierzyć przedsiębiorcy, to dobre zmiany? Wydaje się, że zmierzają one do gospodarki, w której będzie coraz mniej miejsca dla oszustów i przestępców podatkowych.

Dr Jacek A. Zieliński: Rzeczywiście, przynajmniej w obszarze przepisów podatkowych, wszystko wskazuje na to, że większość zmian ma na celu przede wszystkim walkę z wszelkiego rodzaju nadużyciami i zakładają uszczelnienie systemu podatkowego. Umożliwia to zwłaszcza dokonana reforma administracji skarbowej. Przypomnijmy, że po marcowej konsolidacji trzech instytucji uprawnionych do poboru podatków (urzędy i izby skarbowe, izby i urzędy celne oraz urzędy kontroli skarbowej) powstała Krajowa Administracja Skarbowa.

Celem zmian było przede wszystkim usprawnienie aparatu skarbowego, uproszczenie komunikacji między urzędami co ma wpływ na pobór podatków i mechanizmy uszczelniające. Jakby nie patrzeć na te działania to uszczelnienie systemu podatkowego poprawia konkurencyjność przedsiębiorstw.

W.M.: Takiej przejrzystości posłuży także wykorzystywanie Jednolitego Pliku Kontrolnego? JPK już dla każdego?

Dr J.A.Z.: JPK jest takim narzędziem, które ma służyć głównie bieżącemu monitorowaniu prawidłowości prowadzenia działalności gospodarczej. Pozwoli on organom skarbowym na bieżąco zwracać uwagę na potencjalne zagrożenia, monitorować i wychwytywać odchylenia. JPK trafiają do Centrum Kompetencyjnego we Wrocławiu, gdzie są analizowane i dopiero po wstępnej weryfikacji trafią do odpowiedniego urzędu skarbowego. Dodatkowym pożytkiem dla każdego podatnika będzie możliwe ujawnienie, czy jego kontrahent jest zarejestrowany. Wielu podatników nie wiedziało, że byli uczestnikami karuzel podatkowych.

Dotychczas Jednolity Plik Kontrolny obejmował tylko duże i średnie przedsiębiorstwa. Od 1 stycznia 2018 r. dotyczy już każdego, kto prowadzi działalność gospodarczą. JPK to po prostu zbiór informacji o operacjach gospodarczych przedsiębiorstwa za konkretny okres. Już od początku stycznia każdy płatnik VAT będzie zobowiązany do umieszczania JPK na platformie Ministerstwa Finansów do 25 dnia każdego miesiąca. A od lipca na wezwanie skarbówki przedsiębiorcy, również ci niepłacący VAT-u, będą musieli też dostarczyć inne pliki – na przykład JPK_PKPiR – Podatkową Księga Przychodów i Rozchodów lub JPK_KR – z księgami rachunkowymi. Podkreślić trzeba, że KAS zapowiedział już, że oprócz obszaru VAT poszuka także pieniędzy w CIT. Prawidłowość deklarowania podatku dochodowego od osób prawnych będzie kolejnym obszarem zainteresowania ze strony KAS. Jednak trzeba wyraźnie podkreślić, że system podatkowy wymaga kompleksowych zmian a nie takiego „łatania”.

W.M.: Skoro wspomniał Pan o KAS to może także o kasach rejestrujących? Co wprowadza nowe rozporządzenie, obowiązujące od 1 stycznia br. w zakresie kas fiskalnych?

Dr J.A.Z.: 1 stycznia 2018 r. weszło w życie nowe rozporządzenie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (fiskalnych). Wprowadzono kilka modyfikacji w zakresie zwolnień. Dotychczasowy zakres zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji na kasach fiskalnych przedłużono o rok. Jednocześnie utrzymano dotychczasowe kryterium wysokości obrotu – 20 tys. zł dla podmiotów kontynuujących i rozpoczynających działalność gospodarczą.

Jednocześnie zlikwidowano zwolnienia dla usług w zakresie wymiany walut. Wyjątek stanowią usługi świadczone przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK). Zmodyfikowano również katalog czynności, w przypadku których nie stosuje się żadnego zwolnienia. W konsekwencji obowiązek ewidencjonowania (niezależnie od obrotów) obejmuje obecnie również: – usługi kulturalne i rozrywkowe (w zakresie wstępu na przedstawienia cyrkowe); – usługi związane z rozrywką i rekreacją (w zakresie wstępu do wesołych miasteczek, parków rozrywki, na dyskoteki i sale taneczne); – usługi w zakresie wymiany walut (z wyłączeniem usług świadczonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe). W tych przypadkach zwolnienie będzie obowiązywać jeszcze do 31 marca 2018 r. Zmiany te wprowadza rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2017 r., poz. 2454).

W.M.: Jakie jeszcze „nowości” funduje przedsiębiorcom rząd?

Dr J.A.Z.: Podzieloną płatność (Split payment), polegającą na tym, że zapłata za towar lub usługę (odpowiadająca wartości sprzedaży netto) jest płacona przez nabywcę na rachunek rozliczeniowy dostawcy, lub jest rozliczana w inny sposób. Natomiast pozostała zapłata odpowiadająca kwocie VAT, jest płacona na specjalny rachunek bankowych dostawcy – tzw. rachunek VAT. Mechanizm podzielonej płatności znajdzie zastosowanie wyłącznie do transakcji między przedsiębiorcami. Jego wykorzystanie jest dobrowolne, a decyzja o tym należeć będzie do nabywcy, który skorzysta na zastosowaniu mechanizmu (np. unikając solidarnej odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe). Ma wejść w życie jeszcze w 2018 r., prawdopodobnie od 1 lipca 2018 r. Opodatkowanie nieruchomości komercyjnych - od 1 stycznia wchodzi w życie tzw. minimalny podatek dochodowy (w wysokości 0,035 proc. za każdy miesiąc) dla właścicieli nieruchomości komercyjnych o wartości przekraczającej 10 mln zł (chodzi m.in. o biura, centra handlowe i domy towarowe). Podatek od nieruchomości komercyjnych podlega odliczeniu od podatku dochodowego.

W.M.: Przyjrzyjmy się jeszcze kilku innym ważniejszym zmianom, jak w kalejdoskopie, które dotkną nie tylko przedsiębiorców. Dobra wiadomość to fakt, że rośnie płaca minimalna.

Dr J.A.Z.: Tak. W 2018 r. zmienia się płaca minimalna dla pracowników zatrudnionych na etacie i minimalna stawka za godzinę dla zleceniobiorców. I tak, minimalna płaca wynosi 2100 zł brutto (1530 zł netto). Dotyczy to wymiaru pełnego etatu pracownika. Oznacza to, że osoba pracująca przykładowo na pół etatu najmniej może otrzymać 1050 zł. Zatem osoba zatrudniona na pełen etat (z minimalną stawką) może liczyć na wzrost wynagrodzenia brutto o 100 zł. Oznacza to, że pracownik otrzyma około 70 zł netto. Natomiast koszt zatrudnienia pracownika w 2018 r. zwiększy się o około 120 zł. W przypadku zleceniobiorców minimalna stawka za jedną godzinę pracy w 2018 r. wynosi 13,70 zł. Wzrośnie ona zatem o 70 groszy. Rośnie również kwota wolna od podatku - od 1 stycznia 2018 roku osoby zarabiające rocznie do 8 tys. zł nie zapłacą podatku.

W.M.: Wspomniana zmiana dotyczy osób o mniejszych dochodach. Oni zyskają. A co w przypadku osób mających wyższe dochody, np. z najmu, czy też twórców?

Dr. J.A. Z.: Część z nich będzie musiała zapłacić wyższy podatek. Do 100 tys. zł rocznie, uwzględniając także ewentualne przychody współmałżonka, została ograniczona suma przychodów, która uprawnia do płacenia podatku w postaci 8,5 proc. ryczałtu od przychodów z najmu. Podatnik, który przekroczy limit, od nadwyżki zapłaci 12,5 proc. podatku. Zatem przychody z najmu wyższe niż 8333 zł miesięcznie poskutkują koniecznością zapłaty wyższego podatku. Podniesiono także koszty uzyskania przychodu twórców - podniesiono o 100 proc. limit kosztów uzyskania przychodu dla twórców - do kwoty 85 528 zł.

W.M.: Kolejna nowinka to jedno konto w ZUS. Czy to rzeczywiście jest ułatwieniem?

Dr. J.A.Z.: Tak, to kolejna istotna zmiana dla przedsiębiorców – od stycznia każdy z nich ma indywidualny numer konta w ZUS, na który będzie przelewał wszystkie składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych oraz na fundusz emerytur pomostowych. Do 31 grudnia 2017 ZUS miał obowiązek przekazać wszystkim przedsiębiorcom informacje o numerze konta.

W.M.: W zakresie sporządzania zeznań rocznych też mamy pewną nowinkę. Na czym ona polega?

Dr J.A.Z.: Zeznanie PIT będziemy mogli złożyć tylko samodzielnie albo przez skarbówkę. Rozliczając PIT za 2017, nie będzie już można skorzystać z pomocy zakładu pracy. Dotychczas taką możliwość mieli pracownicy zatrudnieni tylko u jednego pracodawcy. Jednak obecnie osoby fizyczne będą mogły złożyć zeznanie tylko samodzielnie lub też wnioskować o jego sporządzenie do skarbówki. Zmiana dotyczy dużej grupy osób. Przykładowo, za rok 2016 zakłady pracy sporządziły niemal 400 tysięcy deklaracji PIT.

W.M.: A zapowiadane zmiany w kodeksie pracy? Jaki jest ich los?

Dr J.A.Z.: Losy zmian w prawie pracy nie są jeszcze ostatecznie przesądzone. Procedowanie nowych przepisów w tym zakresie nie jest jeszcze zakończone. Prawdopodobnie ostateczny ich kształt oraz data ich wejścia w życie mają zostać przedstawiony w marcu. Rozważana jest propozycja, aby każdy pracownik zyskał prawo do 26-dniowego urlopu niezależnie od stażu pracy. Zaległy urlop natomiast trzeba będzie wykorzystać do marca następnego roku (a nie do września jak jest do tej pory). Dyskutowane też są zmiany w zakresie form zatrudnienia. Umowy zlecenia mają być rozwiązaniem, z którego można będzie korzystać tylko w nielicznych sytuacjach.

W.M.: Jakie jeszcze zmiany nas czekają, które mogą nie mieć bezpośredniego związku z działalnością gospodarczą ale jednak warto o nich wiedzieć?

Dr J.A.Z.: Zmian jest sporo, przykładowo duże zmiany czekają nas w prawie jazdy, ale to ma mniejsze znaczenie dla Czytelników naszego wywiadu więc może warto jeszcze powiedzieć o zmianach w zakresie meldunku i o fakcie, że sklepy będą stopniowo zamykane w niedzielę. Jeśli chodzi o meldunek to będzie możliwość meldunku przez internet. Jak wiemy toczyły się dyskusje zakładające likwidację obowiązku meldunkowego.

Ostatecznie uznano, że obowiązek jednak zostanie. Ale będzie wprowadzone w tym zakresie pewne ułatwienie – będzie można się zameldować przez internet. I to co może być ważne dla przedsiębiorców, zwłaszcza zatrudniających obcokrajowców, to według znowelizowanej ustawy, cudzoziemcy, którzy będą się meldować w Polsce na pobyt stały lub czasowy, będą musieli uzyskiwać numery PESEL.

Natomiast co do sklepów to wiemy już, że od 1 marca 2018 r. zakupy będzie można zrobić tylko w pierwszą i ostatnią niedzielę miesiąca. To będzie pierwszy etap poważniejszych zmian. W 2019 roku będzie tylko jedna niedziela handlowa w miesiącu, a w 2020 roku w niedzielę będą już pozamykane wszystkie sklepy. Wyłączone z zakazu mają być placówki handlowe, w których przeważa działalność gastronomiczna. Dozwolony będzie handel w kwiaciarniach czy lodziarniach, pod warunkiem, że „przeważająca działalność” będzie dotyczyć właśnie odpowiednio kwiatów i lodów. Czy to będzie miało wpływ na działalność przedsiębiorców, trudno powiedzieć. Z ciekawostek warto dodać, że np. nowe Prawo Wodne, które obowiązuje od stycznia br. zakłada m.in. opłaty dla firm wodociągowych za pobór wody. Zmiany będą dotyczyć też handlu nieruchomościami. Gdy będziemy sprzedawać działkę z oczkiem wodnym lub basenem, prawo pierwokupu będzie miał Skarb Państwa, czyli starosta. Trzeba śledzić nowe przepisy, bo jest ich naprawdę ogromnie dużo albo skorzystać z porady eksperta, który zawodowo musi je śledzić.

W.M.: A co nas jeszcze czeka?

Dr J.A.Z.: Któż to wie. No może jakiś dobry jasnowidz. Ale zapewne czeka nas jeszcze parę nowinek, o których już teraz wiemy. Przykładowo, w marcu wejdzie w życie pakiet pięciu ustaw zwanych Konstytucją dla biznesu. Najwięcej zmian dotyczy początkujących przedsiębiorców. Wszystko wskazuje na to, że przez pierwsze pół roku od założenia firmy nie będą musieli płacić składek ZUS, a potem zapłacą stawkę preferencyjną. Powołana też zostanie instytucja Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, który ma pomagać w objaśnieniu najbardziej skomplikowanych przepisów. Zareaguje też, gdy będą łamane prawa osób prowadzących działalność gospodarczą.

W.M.: To czego życzy Pan przedsiębiorcom i wszystkim podatnikom?

Dr J.A.Z.: Życzę wszystkim podatnikom, przedsiębiorcom w Nowym Roku przepisów jasnych, zrozumiałych, takich których ciężar są w stanie udźwignąć, a przede wszystkim życzliwego, przyjaznego i pomocnego nastawienia aparatu skarbowego do podatników.

W.M.: Dziękuję za rozmowę.

Wiesława Moczydłowska