Ostatnia nowelizacja ustawy o rachunkowości weszła w życie 26 stycznia 2017 r. Nowe regulacje odnoszące się do ujawniania w sprawozdaniach informacji niefinansowych wprowadziła ustawa z 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2017 r., poz. 61). Obowiązki dotyczące informowania o działaniach związanych ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR) zostały nałożone przede wszystkim na duże jednostki, tzw. jednostki zainteresowania publicznego. Ustawodawcy dostosowali ustawę o rachunkowości do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/95/UE z 22 października 2014 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy. Nowelizacja ta wprowadziła nowy obowiązek – w sprawozdaniach z działalności albo w odrębnych sprawozdaniach część jednostek zainteresowania publicznego będzie musiała zamieszczać informacje niefinansowe, dotyczące spraw środowiskowych, przeciwdziałania korupcji/łapownictwu, poszanowania praw człowieka oraz spraw społecznych i pracowniczych.

Wymóg dotyczy dużych jednostek zainteresowania publicznego, czyli jednostek działających przede wszystkim na rynku finansowym – m.in. banków, zakładów ubezpieczeniowych, emitentów papierów wartościowych oraz grup kapitałowych, w których dominuje jednostka zainteresowania publicznego.

Ale to nie koniec zmian w prawie bilansowym

Jak poinformowało Ministerstwo Finansów, planowane działania obejmują m.in. zwiększenie liczby jednostek, które będą mogły korzystać z uproszczeń dedykowanych dla podmiotów mikro i małych oraz wprowadzenie dalszych ułatwień w rachunkowości. W najbliższym okresie prowadzone będą także, we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości, prace nowelizujące ustawę o KRS oraz ustawę o rachunkowości. Ich celem będzie stworzenie warunków do sporządzania i składania w rejestrze sprawozdań finansowych jednostek w formie elektronicznej.

Planowane jest że elektronizacja będzie się odbywała za pomocą wystandaryzowanych procedur, dlatego przed wprowadzeniem obowiązku zostaną udostępnione schematy (taksonomie) pozwalające na modyfikację już wykorzystywanych przez jednostki księgowych programów komputerowych.

Ministerstwo Finansów stawia sobie za cel wprowadzenie edytowalnej formy elektronicznych sprawozdań finansowych, która pozwoli na zwiększenie dostępności i przydatności informacji zawartych w raportach. Na poziomie Unii Europejskiej trwają prace nad zmianą dyrektywy ws. rachunkowości, która miałaby polegać na wprowadzeniu obowiązku sporządzania dodatkowego sprawozdania na temat informacji o podatku dochodowym w podziale na kraje przez niektóre jednostki i oddziały. Obowiązek miałby dotyczyć w szczególności największych przedsiębiorstw i grup kapitałowych, których przychody netto przekraczają 750 mln EUR. Celem tej propozycji legislacyjnej Komisji Europejskiej jest zwalczanie agresywnego planowania podatkowego.

Jeśli projekt zyska poparcie to Polska będzie miała prawdopodobnie dwa lata na transpozycję unijnych przepisów do ustawy o rachunkowości i ewentualnych innych aktów prawnych (np. ustawy o biegłych rewidentach). Rozpoczęcie prac nad implementacją postanowień dyrektywy będzie stanowić także okazję do przeglądu przepisów ustawy o rachunkowości oraz do wprowadzenia niezbędnych zmian, dostosowujących prawo bilansowe do bieżących potrzeb rynkowych. Natomiast Komitet Standardów Rachunkowości pracuje nad standardami: „Środki trwałe”, „Działalność rolnicza” oraz „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów” .

Prace nad standardem „Środki trwałe” są już na zaawansowanym poziomie, po rozpatrzeniu uwag zgłoszonych w toku dyskusji publicznej. Natomiast standard „Działalność rolnicza” jest na etapie rozpatrywania i uwzględniania uwag. Standard „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów” jest w fazie uwzględniania ustaleń, dotyczących definicji, metod wyceny półproduktów i produkcji w toku oraz konsekwencji związanych z wyodrębnianiem obiektów kosztów a także kwestii niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.

Komitet podjął też działania zmierzające do aktualizacji Krajowego Standardu Rachunkowości Nr 10 „Umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi” . Aktualizacja jest konieczna wskutek obowiązywaniem od 14 grudnia 2016 r. nowej ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi. Prace Komitetu skupiają się także nad projektami kilku stanowisk. Część z nich prawdopodobnie zostanie przyjęta jeszcze w I połowie bieżącego roku.

Komitet zajął się również zagadnieniem kompleksowego przeglądu wydanych Krajowych Standardów Rachunkowości oraz stanowisk, aby uzyskać informacje o potrzebie wprowadzenia uproszczeń w ustawie o rachunkowości. Wyniki ankiety zostaną omówione w I półroczu.

To tylko niektóre ze zmian, jakie czekają nas w zakresie prawa bilansowego. Trzeba przyznać, że księgowi nudzić się nie będą. Ten pasjonujący zawód wymaga ciągłego dokształcania i aktualizowania wiedzy. Nowe wyzwania czekają też producentów oprogramowania.

Wiesława Moczydłowska