Podstawowym zadaniem każdego przedsiębiorcy jest prowadzenie biznesu w celu osiągania korzyści ekonomicznych. Otoczenie gospodarcze wymusza jednak na nim szereg dodatkowych działań. Jednym z nich stało się ostatnio sprawdzanie kontrahentów celem uniknięcia negatywnych konsekwencji, zwłaszcza podatkowych. Przedsiębiorca powinien sprawdzić kontrahenta w ewidencji działalności gospodarczej, rejestrze podatników VAT, bazie REGON. Ministerstwo Finansów podkreśla, że niektóre transakcje wymagają dodatkowej weryfikacji.

W odpowiedzi na interpretację poselską ( sygn. DPP1.054.11.2017), podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, Paweł Cybulski, wskazał, że do podstawowych czynności, jakich przedsiębiorca może dokonać przy weryfikacji kontrahenta, należą:

• potwierdzenie status podmiotu poprzez jego sprawdzenie na stronie internetowej: https://ppuslugi.mf.gov.pl/ w udostępnionej przez Ministerstwo Finansów usłudze: „Sprawdzenie statusu podmiotu w VAT” na portalu podatkowym, gdzie podatnik może dokonać bieżącej weryfikacji kontrahenta. Usługa umożliwia sprawdzenie czy podmiot jest czynnym, zwolnionym podatnikiem VAT czy też nie jest zarejestrowany, jako podatnik VAT, co jest niezwykle istotne w procesie dokumentowania przeprowadzenie transakcji gospodarczej.
• potwierdzanie numeru VAT UE (VIES) na stronie internetowej: http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/?locale=PL – umożliwia uzyskanie potwierdzenia aktywności numeru VAT danego podmiotu zgodnie z art. 31 Rozporządzenia Rady nr 904/2010 z dnia 7 października 2010 r.
• złożenie wniosku o potwierdzenie, do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w zakresie, czy podatnik jest zarejestrowany, jako podatnik VAT czynny lub zwolniony, zgodnie z art. 96 art. 13 ustawy o podatku od towarów i usług, czy też telefonicznego kontaktu z urzędem skarbowym w celu potwierdzenia statusu kontrahenta.
• sprawdzenie podmiotu w Krajowym Rejestrze Sądowym lub w Centralnej Informacji i Ewidencji Działalności Gospodarczej,
• weryfikacja podmiotu w bazie REGON,
• dla podmiotów dokonujących transakcji w zakresie towarów „wrażliwych” (m.in. towary wymienione w załączniku nr 13 ustawy o podatku od towarów i usług) – sprawdzenie czy sprzedawca figuruje na dzień dokonania dostawy towarów w wykazie podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną w odpowiedniej wysokości (http://kaucjagwarancyjna.mofnet.gov.pl/)

Dodatkowe możliwości

Dodatkowo, aby uczciwy przedsiębiorca nie stał się uczestnikiem procederu wykorzystywania mechanizmów konstrukcji podatku VAT do uzyskiwania niezgodnych z prawem korzyści, Ministerstwo Finansów zaleca także:

• sprawdzić, czy kontrahent ma swoją stronę internetową albo czy jego adres pocztowy nie jest fikcyjny,
• sprawdzić, czy kontrahent ma wymagane prawem koncesje i zezwolenia,
• zachować ostrożność, gdy ktoś zaproponuje tzw. dobry interes z kontrahentami z UE, szczególnie w zakresie wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, a szczególnie, jeżeli ten interes dotyczy zakupu/sprzedaży towaru spoza zakresu działalności tego przedsiębiorcy,
• zachować rozwagę, gdy propozycja zawarcia transakcji dotyczy handlu towarami stanowiącymi podwyższone ryzyko, np. złom, elektronika, telefony, karty telefoniczne, kawa, herbata, także złoto,
• sformalizować relacje z kontrahentami – każda umowa o współpracę z dostawcą wskazane jest, aby była zawarta na piśmie,
• zwrócić się do kontrahenta o przedłożenie kopii zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach,
• zabezpieczyć się poprzez żądanie pisemnego zobowiązania się kontrahenta, że towar, który będzie sprzedawany, nie pochodzi z przestępstwa, i że nie był przedmiotem obrotu w ramach karuzeli podatkowej — oraz, że kontrahent nie uczestniczy i nie bierze udziału w oszustwie podatkowym,
• zażądać dołączenia do faktury specyfikacji dostarczanych towarów ze wskazaniem w niej indywidualnego numeru fabrycznego (seryjnego) każdego dostarczanego urządzenia oraz sprawdzać, czy produkt jest zgodny ze specyfikacją.

Ministerstwo Finansów poinformowało, że uwzględniając liczne postulaty przedsiębiorców, w celu m.in. ochrony uczciwych podatników, podjęto działania mające na celu opracowanie możliwie kompletnej i precyzyjnej listy przesłanek należytej staranności po stronie nabywcy w transakcjach krajowych, których spełnienie w momencie zawierania transakcji skutkowałoby brakiem podstaw do kwestionowania u podatników prawa do odliczenia podatku VAT w następstwie uznania, że podatnicy nie wiedzieli i nie mogli wiedzieć, że w ramach danej transakcji ich dostawca dopuścił się przestępstwa.

Podsekretarz stanu wyjaśnił, że sam fakt dokonania weryfikacji kontrahenta w ewidencji działalności, rejestrze podatników VAT, bazie REGON nie zwalnia przedsiębiorcy od ewentualnych negatywnych następstw wynikających z nieuczciwości kontrahenta, jednakże wskazuje na chęć dochowania przez podatnika należytej staranności. Jak podkreślił każdy przypadek, w zależności od rodzaju transakcji i jej skomplikowania podlega indywidualnej analizie, a taka weryfikacja pozwoli podatnikowi na powzięcie informacji umożliwiających na podjęcie właściwych kroków w zakresie współpracy z takim kontrahentem.

Wiesława Moczydłowska