2016-01-03

Biuro (prawie) za darmo

Najem lokalu na działalność gospodarczą to spory koszt, zwłaszcza dla początkującego przedsiębiorcy. Rozwiązaniem może być bezpłatne użyczenie nieruchomości, które w pewnych sytuacjach nie rodzi obowiązku podatkowego.

Użyczenie to wygodny sposób pozyskania lokalu. Wolne od zbędnych formalności jest już samo zawarcie umowy. Ustawodawca nie precyzuje, jakie zapisy muszą się w niej znaleźć, nie wskazuje też, w jakiej formie powinna być zawarta. Może to więc być – i bardzo często tak się dzieje – umowa ustna, choć ze względu na przyszłe ustalenia z urzędem skarbowym wskazane jest jednak podpisanie stosownego dokumentu.

Powinny być w nim wskazane m.in.: termin obowiązywania umowy (lub zapis o użyczeniu lokalu na czas nieokreślony), parametry lokalu (w tym użyczana powierzchnia, jeżeli umowa dotyczy części nieruchomości) oraz sposób użytkowania. Biorący zobowiązuje się do korzystania z lokalu będącego w takim stanie, w jakim go uzyskał – nie może żądać od użyczającego dodatkowych nakładów na remont. Użyczający odpowiada jedynie za zatajenie wad ukrytych. Jeżeli spowodowały uszczerbek w majątku biorącego, ten ma prawo domagać się odszkodowania w pełnej wysokości. Od momentu zawarcia umowy po stronie biorącego są płatności za czynsz, media czy prace konserwacyjne. Nie ponosi on odpowiedzialności za zniszczenia będące następstwem zwykłego użytkowania lokalu, jego winą są natomiast usterki, jakie powstały w wyniku korzystania niezgodnego z umową czy odstąpienia lokalu osobie trzeciej bez wiedzy właściciela.

Opłaty (lub ich część, proporcjonalnie do użytkowanej powierzchni nieruchomości) prowadzący działalność w użyczonym lokalu może zaliczyć w koszty uzyskania przychodu. Wskazane jest określenie w umowie, które dokładnie należności reguluje biorący – znacznie ułatwi to dyskusję z fiskusem. Po stronie korzystającego z lokalu powstaje przychód wynikający z nieodpłatnego świadczenia (umowy użyczenia), wynosi on równowartość czynszu, jaki byłby płacony w przypadku najmu. Konsekwencji podatkowych nie będzie jednak, jeżeli użyczającym jest osoba należąca do I lub II grupy podatkowej, a więc członek najbliższej rodziny. Użytkowanie nie jest również obciążone podatkiem od spadków i darowizn.

Po stronie użyczającego przychód nie powstaje – nie jest nim nawet równowartość opłat, jakie właściciel musiałby ponieść, gdyby sam korzystał z lokalu. Natomiast zgodnie z ustawą o podatku VAT użyczenie lokalu jest świadczeniem usług. Jeżeli użyczający jest firmą i czynnym płatnikiem VAT-u, to musi naliczyć ten podatek od wartości bezpłatnego użyczenia. Użyczenie nie może przy tym mieć związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.