Projekt ministra finansów dotyczący nowelizacji ustawy o VAT zmierza ku ograniczeniu prawa do zwrotu bezpośredniego podatku VAT oraz zaostrzenia walki z wyłudzeniami tego podatku. Tak oceniają go niektórzy eksperci. Ministerstwo Finansów planuje wprowadzić od nowego roku szereg przepisów uszczelniających system podatkowy, m.in. rozszerzenie tzw. mechanizmu odwróconego obciążenia VAT na niektóre usługi budowlane, określone towary z kategorii złota i srebra, procesory (dla transakcji powyżej 20 tys. zł). Zmienione mają być zasady zwrotu VAT w terminie 25-dniowym. Zlikwidowana ma być też możliwość stosowania rozliczeń kwartalnych. Pozostanie ona tylko dla małych podatników. Z możliwości tej nie będą mogli skorzystać nowi podatnicy VAT. Projekt wprowadza też obowiązek składania deklaracji VAT wyłącznie drogą elektroniczną. Jedną z proponowanych regulacji jest ponowne wprowadzenie sankcji VAT za nierzetelne rozliczenia - za nierzetelne rozliczanie podatku skutkujące zaniżeniem zobowiązania podatkowego lub zawyżeniem nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do zwrotu lub do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych lub zwrotu podatku.

Warto przypomnieć, że w podobnym kształcie sankcje funkcjonowały w ustawie o VAT do 30 listopada 2008 r. Przepisy te zostały uchylone nowelizacją ustawy z 7 listopada 2008 r. na skutek orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, który uznał je za niekonstytucyjne. Nie zważając na ten fakt, Ministerstwo Finansów w ramach tzw. „uszczelniania systemu podatkowego” zamierza ponownie wprowadzić sankcje. Wynika to zapewne z faktu, że skala nadużyć w zakresie VAT w ostatnich latach diametralnie wzrosła a wprowadzenie tego mechanizmu mającego na celu poprawę ściągalności podatku.

Zgodnie z projektem, w przypadku stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zobowiązania podatkowego niższą od kwoty należnej, organ przeprowadzający kontrolę określi wysokość tego zobowiązania w prawidłowej wysokości oraz ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30 proc. kwoty zaniżenia tego zobowiązania. Dodatkowe zobowiązanie zostanie również ustalone w przypadku stwierdzenia, że podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego lub też kwotę różnicy podatku do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych wyższą od kwoty należnej lub zamiast ww. kwot powinien wykazać kwotę zobowiązania podatkowego podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego, a także w sytuacji, gdy podatnik nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił kwoty zobowiązania podatkowego.

Podkreślić należy, że podatnik będzie miał możliwość uniknąć sankcji. Mianowicie, sankcje nie będą ustalane w sytuacji, gdy podatnik sam skoryguje błąd i wpłaci różnicę wyrównującą zaniżenie podatku lub zawyżenie kwoty zwrotu lub kwoty do rozliczenia w następnych okresach w dowolnym terminie poprzedzającym dzień wszczęcia kontroli podatkowej lub skarbowej. Sankcje nie będą również ustalane w przypadku, gdy podatnik będący osobą fizyczną, która dokonał nierzetelnego rozliczenia VAT, będzie za ten czyn ponosić odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe. Takie rozwiązanie nawiązuje zapewne do rozstrzygnięcia TK.

Warto dodać, że Ministerstwo Finansów planuje też wprowadzenie podwyższonej sankcji - w wysokości 100 proc. dla podatników posługujących się tzw. „pustymi" fakturami. Zgodnie z projektem, podwyższona 100 proc. stawka sankcji będzie miała zastosowanie w przypadku, gdy zawyżona kwota podatku naliczonego wykazana przez podatnika w deklaracji podatkowej wynika z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący, stwierdzających czynności, które nie miały miejsca, podających kwoty niezgodne z rzeczywistością i potwierdzających czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego (np. czynności pozorne). Projekt zakłada, że dodatkowe zobowiązanie nie będzie ustalane za okresy rozliczeniowe przed 1 stycznia 2017 r.

Autor: red. Wiesława Moczydłowska